Boşanma Sürecinde Doğru Bilgi, Ölçülü Dil ve Çocuğun Üstün Yararı

Aile birliğinin sona erdirilmesi, yalnızca hukuki değil; duygusal, sosyal ve ekonomik etkileri olan karmaşık bir süreçtir. Türkiye’de boşanma dosyalarının giderek çeşitlenen yapısı, doğru bilgiye hızlı erişimi her zamankinden daha önemli kılıyor. Bu ihtiyaçtan hareketle Avukatınıza Sorun Ekibi, aile hukuku alanında çalışan Av. Ahmed Fehim Solak ile birlikte, boşanma sürecinin kritik kavşaklarında okura sade, güvenilir ve uygulanabilir bir yol haritası sunuyor. Amaç; bilgi kirliliğini azaltmak, hak ve yükümlülükleri berraklaştırmak ve özellikle çocuklar açısından en az yıpratıcı çözümlere ulaşmak.

Av. Ahmed Fehim Solak: “Boşanma, bir ‘haklı–haksız’ tartışmasından çok, iyi planlanması gereken bir süreç yönetimidir. Delil ve kronoloji uyumu, ölçülü dil ve çocuğun üstün yararı ilkesi; her dosyada sabit üç sacayağıdır.”

Dosyanın Anatomisi: “Ön değerlendirme” neden kazandırır?

Makale boyunca vurgulayacağımız ilk başlık ön değerlendirme. Tarafların yaşadıklarını kronolojik olarak tek sayfada özetlemesi, eldeki delilleri tarih sırasına göre tasnif etmesi ve hedeflerini (örneğin geçici nafaka, kişisel ilişki, geçici velayet, mal paylaşımı) önceliklendirmesi, sürecin başında netlik sağlar. Bu çerçeve, hem anlaşmalı boşanma protokolünün sağlam kurulmasına hem de çekişmeli davalarda ispat stratejisinin baştan bilinçli belirlenmesine yardımcı olur.

Kısa kontrol listesi:

• Kimlik ve nüfus kayıt örnekleri
• Evlilik cüzdanı, adres kayıtları
• Gelir–gider ve yaşam standardını gösteren belgeler
• Çocuk(lar)a ilişkin okul–sağlık evrakları
• 1 sayfayı geçmeyen olay kronolojisi (tarih + kilit olay)

Anlaşmalı mı, çekişmeli mi?

Anlaşmalı boşanma, tarafların velayet, kişisel ilişki, nafaka ve mal paylaşımı gibi konularda anlaştıkları; bu mutabakatı bir protokolle yazılı hale getirdikleri yoldur. Usul ve irade denetiminden geçen protokol, süreci kısaltır. Burada kritik nokta, muğlak ifadelerden kaçınmak; çocukların eğitim, sağlık ve bakım giderlerini sürdürülebilir şekilde düzenlemektir.

Çekişmeli boşanma ise uyuşmazlığın sürdüğü dosyalardır. Delillerin hukuka uygun elde edilmesi, tanık planlaması ve teknik tespitlerin zamanında talep edilmesi gerekir. Bu dosyalarda sabır, strateji ve usule titizlik belirleyicidir.

Protokolün omurgası neler olmalı?

• Velayet ve kişisel ilişki takvimi (tatiller, resmi bayramlar dâhil)
• Tedbir, iştirak ve yoksulluk nafakası parametreleri
• Mal paylaşımında açık envanter ve tasfiye yöntemi
• Adres değişikliği ve iletişim kuralları
• Uyuşmazlık halinde izlenecek çözüm mekanizması

Nafaka başlıkları: Tutarı “tek bir formül” belirlemez

Uygulamada en sık karışan alanlardan biri nafakadır. Tedbir nafakası dava sürecinde, yoksulluk nafakası boşanma sonrası yoksulluğa düşecek eş lehine, iştirak nafakası ise çocuk yararına düzenlenir. Tutar belirlenirken yaşam standardı, gelir–gider dengesi, çocuğun eğitim–sağlık ihtiyaçları ve somut dosya verileri bir arada değerlendirilir. En önemli hata, iddiayı belgeyle desteklememek; belirsiz ve yuvarlak ifadeler kullanmaktır.

Velayet ve kişisel ilişki: Kural basit, uygulama özenli

Çocuğun üstün yararı ilkesi; yaş, bakım sürekliliği, kardeş ilişkileri, okul düzeni, ebeveynlerin iletişim kapasitesi gibi kriterlerle somutlaştırılır. Kişisel ilişki planlanırken çocuğun rutini, güvenliği ve duygusal ihtiyaçları ön planda tutulmalı; disiplin ve şefkat dengesi korunmalıdır. Sağlam bir plan, ileride çıkabilecek uyum sorunlarını baştan sınırlar.

Mal rejimi ve paylaşım: Envanter ve kronoloji, zaman kazandırır

Evlilik birliği içinde edinilen değerler ve istisnaları, mal rejimi tartışmalarının temelini oluşturur. Burada iki tipik problem görülür:

1. Dağınık belge ve eksik kronoloji (hangi değer ne zaman, hangi kaynakla edinildi?)
2. Hatalı veya geç tespit talepleri (örneğin değer tespitinin yanlış zamanda istenmesi)
   Erken aşamada oluşturulacak envanter tablosu ve zaman çizelgesi, bilinmezlikleri azaltır ve uzamayı önler.

Dijital izler ve sosyal medya: Ölçülü dil, uzun vadeli koruma sağlar

Dijital çağda duygusal paylaşımların delile dönüşmesi an meselesi. Hakaret içeren, özel hayatı ifşa eden, çocukların mahremiyetini zedeleyen içerikler hem hukuken hem etik açıdan ciddi sorunlar yaratır. Yazılı her ifadenin ileride karşınıza çıkabileceğini hatırlayarak ölçülü bir dil benimsemek gerekir.

Sık yapılan 7 hata

1. Sosyal medyada duygusal, suçlayıcı paylaşımlar
2. Delillerin usule aykırı elde edilmesi
3. Anlaşmalı boşanma protokolünün “şablon” bırakılması
4. Çocuğun rutinini zedeleyen kişisel ilişki talepleri
5. Gelir–gider iddialarının belgeye bağlanmaması
6. Mal envanterinin eksik/yanlış düzenlenmesi
7. Duruşma öncesi hazırlığın “son güne” bırakılması

Üç adımda sağlam hazırlık

• Belge–Delil Düzeni: Mesajlar, e-postalar, banka dökümleri, eğitim–sağlık kayıtları tek klasörde; alt klasörlerde tarih–konu ayrımı.
• Hedef Sıralaması: Öncelikler net: örneğin “çocukla kişisel ilişki → geçici nafaka → tazminat talepleri”.
• İletişim Disiplini: Yazılı beyanların delil değeri olduğu unutulmadan, sükûnetli ve saygılı bir üslup.

Duruşma ve süreç yönetimi: Gerçekçi takvim, ölçülü beklenti

Her dosyanın dinamiği farklıdır. Tanık sayısı, bilirkişi ihtiyaçları, inceleme ve tebligat süreçleri takvimi etkiler. Gerçekçi beklenti yönetimi, tarafların yıpranmasını azaltır. Tartışma başlıklarının erken netleşmesi, uzlaşma pencerelerini genişletebilir; ancak “hızlı çözüm” arayışı, hak kaybına yol açacak tavizlere dönüşmemelidir.

Av. Ahmed Fehim Solak: “Hedef, ‘en kısa’ değil ‘en doğru’ yoldur. Doğru yol; belgenin, kronolojinin ve dilin uyum içinde olduğu; çocuğun üstün yararının her adımda gözetildiği yoldur.”

Sıkça sorulan dört soru

Anlaşmalı mı çekişmeli mi daha doğru?
Somut dosyanın uzlaşı potansiyeli belirleyicidir. Her başlığın müzakere edilebildiği dosyalarda anlaşmalı yol yıpranmayı azaltır; uzlaşı imkânı yoksa, çekişmeli yolda ispat stratejisi ve sabır önem kazanır.

Nafaka ne zaman işlemeye başlar?
Tedbir nafakası dava sürecinde; iştirak ve yoksulluk nafakası hükümle birlikte devreye girer. Uygulamada tutar ve başlangıca ilişkin değerlendirme somut belgelere göre yapılır.

Ortak konut ve eşyalar nasıl yönetilir?
Güvenlik, çocukların düzeni ve tarafların barınma ihtiyacı gözetilerek geçici tedbirler planlanabilir. Eşya listesi ve makul paylaşım, ileride çıkabilecek uyuşmazlıkları azaltır.

Şiddet ve güvenlik endişesinde ilk adım ne olmalı?
Öncelik güvenliğin sağlanmasıdır. Gerekli koruyucu–önleyici tedbirler için hukuki başvurular yapılmalı; tıbbi/psikolojik destek seçenekleri değerlendirilmelidir.

Son söz: Bilgiyi sadeleştir, hakkını koru

Boşanma sürecinde başarı, çoğu zaman “büyük hamleler”den değil; planlı hazırlık, belge düzeni, ölçülü dil ve çocuğun üstün yararına bağlı kararlardan doğar. Avukatınıza Sorun Ekibi ve Av. Ahmed Fehim Solak, bu çerçevede okura hem anlaşılır bir başlangıç kılavuzu hem de somut olaya özgü profesyonel destek sunuyor.

Kaynak: Bülten